Οδοντιατρικές στεφάνες (θήκες) και γέφυρες

Στεφάνη ή "θήκη" όπως αλλιώς λέγεται, είναι ουσιαστικά ένα "καπάκι" που τοποθετούμε σε ένα δόντι και εξωτερικά μοιάζει με το δικό μας φυσικό δόντι. Αυτό έχει ως σκοπό την προστασία του δοντιού από πιθανό σπάσιμο ή τερηδονισμό, την αποκατάσταση του σωστού σχήματος και μεγέθους και την καλύτερη εμφάνιση ενός δοντιού. Οι στεφάνες συνήθως τοποθετούνται όταν ένα δόντι ή ένα μεγάλο σφράγισμα έχει σπάσει, στα απονευρωμένα δόντια (τα οποία έχουν περισσότερες πιθανότητες να σπάσουν από τα μη-απονευρωμένα) καθώς και σε περιπτώσεις που θέλουμε να διορθώσουμε σοβαρά αισθητικά προβλήματα.


Η γέφυρα είναι μία ακίνητη προσθετική εργασία που αντικαθιστά ένα ή περισσότερα δόντια που λείπουν και στηρίζεται σε δύο τουλάχιστον γειτονικά φυσικά δόντια - στηρίγματα. Πιο μεγάλες σε έκταση γέφυρες μπορούν να γίνουν ανάλογα με τον αριθμό των δοντιών που έχουν αφαιρεθεί και των δοντιών που θα χρησιμοποιηθούν σαν στηρίγματα.Οι οδοντιατρικές γέφυρες και οι στεφάνες έχουν αρκετές χρήσεις σήμερα. Οταν χαθεί ένα δόντι αυτό το κενό πρέπει να καλυφθεί. Αυτό πρέπει να γίνει γιατί είναι αντιαισθητικό να λείπει ένα δόντι από το χαμόγελό, αλλά πιο σημαντικός λόγος που πρέπει να αποκατασταθεί το κενό είναι γιατί αλλιώς τα παρακείμενα δόντια θα αρχίσουν να στραβώνουν για να καλύψουν το κενό με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πρόσθετα προβλήματα στην οδοντοστοιχία μας.

Οι γέφυρες και οι στεφάνες είναι σταθερά κολλημένες στα φυσικά δόντια, σε αντίθεση με τις κινητές οδοντοστοιχίες, οι οποίες αφαιρούνται και επανατοποθετούνται στο στόμα από τον ίδιο τον ασθενή.

Ενδείξεις :
1. Να μην υπάρχει περιοδοντική νόσος ή να έχει τεθεί υπό έλεγχο
2. Ο ασθενής να τηρεί καλή στοματική υγιεινή
3. Αποτρέπει τη μετακίνηση των δοντιών που σταδιακά οδηγεί σε διαταραχές σύγκλεισης
4. Σε δόντια απονευρωμένα
5. Σε σπασμένα δόντια
6. Σε δόντια με μεγάλα σφραγίσματα
7. Σε περίπτωση που υπάρχει απώλεια οδοντικής επιφάνειας λόγω ηλικίας, τριξίματος των δοντιών
8. Στην βελτίωση της αισθητικής εμφάνισης ενός δοντιού (εάν θέλουμε να αλλάξουμε χρώμα, σχήμα, διάταξη στα πρόσθια δόντια και δεν υπάρχει δυνατότητα εφαρμογής πιο συντηρητικής τεχνικής όπως όψεις, λεύκανση, bonding κ.α)
9. Για την στήριξη μιας κινητής οδοντοστοιχίας ή γέφυρας, όταν λείπουν διπλανά δόντια

 Είδη στεφάνων :

1.Μεταλλικές : από κράμα χρυσού ή από κράμα παλλαδίου ή από κράμα βασικών μετάλλων
● Έχουν μεγάλη αντοχή
● Δεν έχουν καλή αισθητική

2.Μεταλλοακρυλλικές : είναι μεταλλικές στο εσωτερικό και έχουν ακρυλική επικάλυψη στην εξωτερική πλευρά (αυτή που φαίνεται στο στόμα).
● Καλή αισθητική
●Δεν αντέχουν στον χρόνο, το ακρυλλικό με τον χρόνο διαβρώνεται και το χρώμα δεν παραμένει σταθερό
●Ο συνδεσμος μεταξύ του μετάλλου και του ακρυλλικού δεν είναι χημικός αλλά καθαρά μηχανικός,με αποτέλεσμα πολλλές φορές το ακρυλλικό να ξεφλουδίζει και να ξεκολλά

3.Μεταλλοκεραμικές : αποτελούμενες εσωτερικά από μεταλλικό κράμα (τιτάνιο, χρυσό, χρώμιο, νικέλιο, κοβάλτιο κ.α.) το οποίο καλύπτεται εξωτερικά από πορσελάνη
● Μεγάλη αντοχή
● Καλή αισθητική
● Χρησιμοποιείται σε οποιαδήποτε περιοχή του στόματος
● Χρησιμοποιείται σαν στηρίγματα γέφυρας ή κινητής οδοντοστοιχίας
● Καλή εφαρμογή

4.Ολοκεραμικές : κατασκευασμένες εξ ολοκλήρου από πορσελάνη
● Εξαιρετική αισθητική απόδοση
● Περιορισμένη αντοχή
● Χρησιμοποιείται συνήθως στα μπροστινά δόντια
● Καλή συμπεριφορά στον χρόνο
● Σχετικά υψηλό κόστος
● Δεν ενδείκνυται σε ασθενείς με βρυγμό ή τριγμό δοντιών

5.Ζιρκονίας (ή ζιρκονίου) : αποτελούμενες εσωτερικά από ζιρκονία (ζιρκόνιο) το οποίο καλύπτεται εξωτερικά από πορσελάνη
● Μεγάλη αντοχή
● Άριστη αισθητική
● Χρησιμοποιούνται σε οποιαδήποτε περιοχή του στόματος
● Χρησιμοποιούνται σαν στηρίγματα γέφυρας
● Καλή εφαρμογή

Στάδια κατασκευής : 
Η κατασκευή μιας στεφάνης ή γέφυρας απαιτεί τουλάχιστον τρεις συνεδρίες (ραντεβού).
Στο πρώτο ραντεβού τροχίζουμε κατάλληλα τα εν λόγω δόντια ώστε να τους δώσουμε το επιθυμητό σχήμα και ακολούθως λαμβάνουμε αποτυπώματα του στόματος τα οποία αποστέλλουμε στο οδοντοτεχνικό εργαστήριο. Ο οδοντοτεχνίτης κατασκευάζει την στεφάνη ή γέφυρα από το επιθυμητό υλικό και κατά τέτοιο τρόπο ώστε να εφαρμόζει άριστα στα δόντια σας. Ταυτόχρονα διαλέγουμε το κατάλληλο χρώμα ώστε να ταιριάζει απόλυτα με το χρώμα των φυσικών σας δοντιών. Εάν το χρώμα των φυσικών δοντιών δεν μας ικανοποιεί μπορούμε να το μεταβάλλουμε εφαρμόζοντας λεύκανση.
 Τα τροχισμένα σας δόντια τα καλύπτουμε με μία ειδική προσωρινή γέφυρα την οποία προσκολλούμε μέχρι την κατασκευή της μόνιμης ώστε να λύσουμε το αισθητικό πρόβλημα και να ελαχιστοποιήσουμε τα συμπτώματα ευαισθησίας που πιθανόν να αισθανθείτε.

 Στο δεύτερο ραντεβού ελέγχουμε εάν ο μεταλλικός σκελετός της στεφάνης ή γέφυρας (το παράδειγμα αναφέρεται σε μεταλλοκεραμική ή μεταλλοακρυλική εργασία) εφαρμόζει σωστά στα ούλα.
 Στο τρίτο και τελευταίο ραντεβού η κατασκευή της στεφάνης ή γέφυρας έχει ολοκληρωθεί και είμαστε έτοιμοι να την τοποθετήσουμε με τη βοήθεια συγκολλητικής κονίας.

 Φροντίδα  στεφανών και γεφυρών :

Προκειμένου να διατηρηθεί ένα υψηλό επίπεδο υγιεινής των γεφυρών θα πρέπει να βουρτίζετε και να χρησιμοποιείτε συχνά οδοντικό νήμα. Η χρήση του οδοντικού νήματος μπορεί αρχικά να σας δυσκολέψει αλλά βαθμιαία θα καθίσταται ολοένα και ευκολότερη και θα καταλήξει να αποτελεί συνήθεια που θα εκτελείτε μηχανικά.

Επιπλέον μπορεί να χρειαστούν άλλα μέσα καθαρισμού των γεφυρών όπως τα λεγόμενα μεσοδόντια βουρτσάκια, ειδικές συσκευές που επιτρέπουν την αφαίρεση των υπολειμμάτων τροφών και της πλάκας ανάμεσα και κάτω από τα δόντια.

Προφανώς είναι απαραίτητος και ο τακτικός έλεγχος (τουλάχιστον μία φορά ετησίως) του στοματογναθικου συστήματος από τον Οδοντίατρό σας.

Να θυμάστε ότι η επιτυχία και η διάρκεια ζωής μίας γέφυρας εξαρτάται κατά μεγάλο μέρος από εσάς τους ίδιους και την ικανότητά σας να ακολουθήσετε με ευλάβεια τους παραπάνω απλούς κανόνες.

Πότε μια στεφάνη χρειάζεται αντικατάσταση ;
Συνήθως μια στεφάνη αντέχει 10 - 15 ή ακόμα και περισσότερα χρόνια, με την προϋπόθεση όμως, ότι ο ασθενής θα φροντίζει για την υγιεινή του στόματος. Υπάρχουν όμως περιπτώσεις που πρέπει να αντικατασταθεί νωρίτερα όταν διαπιστωθεί :
1. Υποχώρηση των ούλων
2. Απόχρωση της στεφάνης
3. Σπάσιμο της στεφάνης
4. Τερηδόνα στο δόντι, αυχενικά, στο τελείωμα δηλαδή της στεφάνης

Κόστος στεφάνης ή γέφυρας :
Το κόστος της εργασίας ποικίλει και εξαρτάται από τον τύπο της, το κράμα του μετάλλου, το είδος της πορσελάνης, την τεχνική που θα εφαρμοστεί, το εάν θα τοποθετηθεί προσωρινή στεφάνη ή γέφυρα και το επίπεδο του εργαστηρίου που θα την κατασκευάσει
Το συνολικό κόστος μπορεί να αυξηθεί αν τα δόντια που θα δεχθούν την στεφάνη έχει ανάγκη επιπλέον θεραπείας (π.χ. ενδοδοντική θεραπεία, σφράγισμα, χυτός ενδοριζικός άξονας κ.α.)